Maand: december 2019

Gezond eten #2 | smoothie

Bij de lunch kan in plaats van een salade ook een Smoothie gemaakt worden. Nu ik een FODMaP-laag dieet volg zijn mijn eetgewoontes aangepast. Sommige vruchten, groenten en noten kan ik voorlopig niet eten.

Er zijn vele FODMaP-variaties mogelijk dus geef ik een basis recept inclusief alle variaties. Snij grote ingrediënten klein, ontdooi bevroren ingrediënten, gooi alles in een beker en meng het met de staafmixer in 2 minuten tot een smoothie.

Om een goede spijsvertering te bevorderen is het verstandig om op je smoothie te kauwen! Zo geniet je ook meer van de smaak en ben je bewust in het nu: zen.

Variatie Smoothie voor 1 persoon

  • Fruit: 10 frambozen of 20 blauwe bessen of 75 g ananas of 1 kiwi of 10 aardbeien;
  • Groente: 3 blokjes (45 g) diepvries spinazie of boerenkool of 50 g geraspte wortel;
  • Smaakmaker: 10 ml citroensap of 1 cm verse gemberwortel of vanille of kaneel;
  • Vezel-bom: 10 g chia- of lijnzaad of 2 eetlepels haver- of quinoavlokken;
  • Eiwit: 1 eetlepel zonnebloem- of pijnboompitten of 20 g (5 st) geweekte paranoten;
  • Vloeistof: 1 versgeperste sinaasappel of 100 ml Lactosevrije yoghurt of rijstmelk of ongezoete amandelmelk;
  • Vul de smoothie aan tot 250-300 gram of ml met water.

Maak er wat moois van, en geniet van het leven.

Autist op dieet #1

Ik ben op dieet. Ik ben 186 lang en weeg 73 kg, een BMI van 21, waarom in *biep*naam op dieet? Ik heb voedselintolerantie en eet al tweeënhalf jaar gluten- en lactosearm. Het is een -arm dieet want ik weet dat één koekje of “sporen van gluten” geen kwaad kunnen. Het fijne is dat voor de lactose lactasepillen bestaan (zie eerdere blog). Maar mijn lichamelijke klachten kwamen en gingen onafhankelijk van of ik wel of geen gluten/lactose binnen kreeg en werden steeds heviger. Omdat ik ook snel overprikkeld ben door mijn autisme en andere lichamelijke klachten heb wegens de fibromyalgie, is het lastig alle symptomen te duiden. Last van buik = of stress of gevolg van fibromyalgie of iets verkeerds gegeten of … Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) ?

Op internet vond ik snel genoeg de link tussen stress en fibromyalgie én PDS. Met die conclusie ga ik naar de huisarts. Hij kent me langer dan gisteren en vraagt wat ik allemaal heb gevonden en wat mijn klachten zijn. Opgeblazen gevoel, heel dikke gespannen buik, obstipatie, vol en misselijk gevoel en ’s ochtends bij het opstaan oedeem in mijn handen en een opgezet gezicht met hoofdpijn tot gevolg. Dat oedeem en hoofdpijn kan mijn huisarts niet plaatsen, de rest kan inderdaad duiden op PDS.

“PDS is een paraplu diagnose waar alle ondefinieerbare maag- en darmklachten onder vallen.“

Optimistisch concludeer ik dat ik er weer een verzameling bij heb: eerst ASS, dan Fibromyalgie en nu PDS. Allemaal serieuze klachten waar de gezondheidszorg niets mee kan en waar de patiënt zelf een oplossing voor moet vinden. Die oplossing is meestal een rigoureuze aanpassing van je manier van leven.

Dus nu PDS aanpakken. Volgens de Maag-Lever-Darmstichting kan een eliminatie dieet van 6 weken gevolgd worden, waarbij alle voedingsmiddelen die PDS kunnen veroorzaken zoveel mogelijk worden vermeden. En daarna een voor een weer die voedingsmiddelen uitproberen.

Dat hoef je mij maar één keer te vertellen. Ik zit toch in de ziektewet dus wat heb ik anders te doen en ik stort me vol overgave op het bestuderen van FODMaP en PDS. Ik vind een goede uitleg door het Martini Ziekenhuis over het FODMAP-beperkt-dieet en wat FODMaP nu eigenlijk is: Suikers!

  • Fermenteerbare = lekker voor de darmbacteriën zodat die veel gas gaan produceren
  • Oligosachariden = Fructanen (o.a. glutenrijke producten) en Galactanen (o.a. peulvruchten)
  • Disachariden = Lactose (melkproducten)
  • Monosachariden = Fructose (o.a. vruchten)
  • and
  • Polyolen = suikeralcoholen Sorbitol (o.a. steenvruchten) en Mannitol (o.a. paddenstoelen)

Maar niet alle suikers zijn FODMaP, want glucose (b.v. basterd suiker) geeft geen enkel probleem. En ik heb mazzel want de meeste drop, bier en wijn kan ik gewoon onbeperkt hebben, het is alleen niet zo gezond het onbeperkt te nuttigen. Overigens is een patatje met mayo of pannenkoeken met spek, oude kaas en stroop ook FODMaP laag! Smullen maar.

Ik ben gezegend met een man die kookt en boodschappen doet en altijd rekening met me houdt. De enkele keer dat ik de supermarkt in loop wordt ik overprikkeld en wanhopig van alle lekkere dingen die ik zie en te veel FODMaP bevatten.

Mag voorlopig niet meer FODMaP-hoogMag wel, her-ontdekt FODMaP-laag
Appels, peren, steenfruitKaki, sinaasappel, ananas
Linzen, bonen, kikkererwtenQuinoa, sorghum, hennepzaad
Cashewnoten, pistachenotenParanoten, pecannoten
Ui, knoflook, champignons, koolPastinaak, wortel, pompoen, preigroen
Fruitstroop, honingAhornsiroop
De grootste offers en aanwinsten voor mijn dieet

Het nadeel van dit dieet is dat er weinig vezelrijk eten overblijft (de MDH van vezels is 30 gram). Dat probleem had ik al met het glutenvrij eten, maar nu kan ik ook geen peulvruchten en kool meer hebben. Na enig speuren vind ik de vezelbommetjes die ik toe kan voegen aan (-L) yoghurt of (verdunde) vruchtensapjes: chia-zaad met 33,6 %  pure vezels. Later in mijn zoektocht vind ik ter variatie ook nog gebroken lijnzaad (27% vezels), havervlokken en hennepzaad. Maar er gaat niets boven een glutenvrije meerzaden boterham met pindakaas = 5,3 g vezels.

Geen Fructanen AUB

Even een FODMAP introductie: Ik eet al tweeënhalf jaar gluten- en lactosearm. Toch heb ik regelmatig last van verstopping, winderigheid, een opgeblazen gevoel en ’s ochtends dikke handen en hoofdpijn. Grotendeels symptomen van Prikkelbare Darm Syndroom (PDS). Daarom ben ik 9 weken geleden begonnen met een FODMAP-arm dieet (op de foto staan FODMaP arme producten). Ik heb de FODMAP-lijst van het Martini Ziekenhuis van internet gehaald en kookboeken gekocht, van Mirte Kaan en van Emma Hatcher. Dat werkte goed, veel minder vaak klachten, en na 5 weken de huisarts geraadpleegd over hoe nu verder, die me doorverwees naar een diëtiste, die me aanraadde een slaap- en een eetdagboek bij te houden de komende twee weken én me het Praktisch FODMaP Overzicht van Joyce Bijl en Jacqueline Gerrits toestuurde. De volgende afspraak (wat weer een heel andere verhaal is) werd een week verzet (nu al 8 weken streng dieet) en daarna mocht ik gaan herintroduceren van FODMAP-rijke producten. In het kookboek van Mirte Kaan staat overigens precies hoe dat moet, dus daar heb ik geen diëtiste voor nodig. Nu heb ik inmiddels de avocado (met de FODMAP Sorbitol = Polyolen) met goed gevolg geïntroduceerd en ben met bleekselderij en champignon begonnen (Mannitol = Polyolen). En nu mijn verhaal van vandaag:

Na een slechte nacht met een opgeblazen gevoel, veel opvliegers, buikpijn en eindigend met dikke handen en hoofdpijn ga ik gefrustreerd op zoek naar de boosdoener. Gisteravond na het eten (witlof, glutenvrije paste, alpro cuisine soya en kurkuma), tijdens de avondthee begint het opgeblazen gevoel. Geen idee waar dat vandaan kan komen, een late champignon reactie? Ik check de witlof, glutenvrije pasta, kurkuma, allemaal FODMAP laag. Dan de kookroom van Alpro die 4% soja bevat. De lijst van de diëtiste is onduidelijk; bij groente is sojabonen (Edamame) tot 50 g OK, bij de peulvruchten sojabonen gekookt 43 g FODMaP rijk wegens de Olygosachariden (Galactanen en Fructanen) en de sojamelk is tot 40 g te doen. Op de website fodmap-dieet.nl wordt gemeld dat alpro soya gebruikt kan worden, maar dat is de melk en niet de kookroom. En ik reageer op de site:

Ik heb net mijn 6 weken een FODMAP-laag periode achter de rug en ben aan het introduceren van voedingsstoffen. ik had ‘s middags 1 champignon gegeten en geen probleem. s’avonds aten we glutenvrije pasta met witlof en als smaakmaker Alpro cuisine soya (met 4% gepelde sojabonen). Na twee uur kwamen mijn PDS-klachten op en heb ik er de hele nacht last van gehad. Sojabonen (gekookt) bevatten fructanen en galactanen.
Ik zou Alpro cuisine soya dus NIET aanraden in de FODMAP-arme periode.

Ik ga terugzoeken in de afgelopen 4 weken Eetmeter (eetdagboek) en slaapdagboek of op de dagen voor slechte nachten wellicht ook kookroom is gebruikt.

Bah, ik ben alweer anderhalf uur aan het spitten en kom er niet uit welke producten ik kan elimineren en wat ik wel kan eten, er is geen pijl op te trekken waar ik last van krijg.

Na toch nog een uurtje spitten in mijn FODMAP gegevens heb ik wellicht toch iets gevonden. In de glutenvrije stroopwafels van Leev zit lupinemeel, dat is een verboden FODMAP én allergeen, net als gekookte sojabonen. Beide allergenen kunnen angioedeem veroorzaken:

Angioedeem kan zich over het hele lichaam optreden, waarbij vooral plaatselijke vochtophopingen in het gezicht te zien zijn: vooral onder de ogen, op de lippen en in wangen (wangzakken). In het keelgebied kan levensbedreigend glottisoedeem ontstaan. Hierdoor wordt de ademhaling ernstig belemmerd.

Zowel de huisarts als de diëtiste kunnen mijn klachten van opgezette handen, gezicht en druk op mijn hoofd niet plaatsen als symptoom van Prikkelbare darm syndroom (PDS). Wellicht ben ik allergisch.

Weer een uur verder, dat heb ik wel vaker, als ik me ergens op vastbijt laat ik niet meer los, schijnt iets autistisch te zijn. Van alle nachten dat ik klachten heb gehad heb ik nu achterhaald wat de trigger was: een product met Fructanen. Dat was o.a. rijpe banaan, margarine met soja, stroopwafel met lupine, kant en klaar saus met ui en knoflook, venkel, ontbijtkoek met rogge en kebab kippendij flakes met knoflookpoeder. Soms maar in zeer kleine hoeveelheden. Nu ik dit weet kan ik er nog beter op letten en ook een voedselprovocatietest doen. Dat is een voorzichtiger en uitgebreidere test voor overgevoeligheid voor voedingsproducten.

Nu ben ik uitgezocht voor vandaag en ga ik een heerlijke low FODMAP smoothie maken uit het kookboek van Mirthe. Blauwe bessen, spinazie, paranoten, lijnzaad (vezels) en rijstmelk. Echt heel lekker!

Blog | Winterblues

*** trigger waarschuwing ***

Ik fietste naar de sauna. Ik had behoefte aan een dag niets anders doen dan warmte en lezen. Ik ben al weken uitgeput en hoe ik ook mijn best doe met eten, sporten, fotograferen, kleding maken, sax spelen, “leuke dingen” doen, ik krijg er geen energie van. Mensen opzoeken en dingen ondernemen kost meer energie dan het oplevert. Al jaren ben ik aan het onderleven, ik onderga dat ik leef. Ik overleef niet want dan zou ik mijn best moeten doen om te blijven leven maar ik heb alle wat een modern westers mens begeert. Eten, drinken, veiligheid, een huis, verwarming en voldoende ping voor wat hobby’s en recreatie. Ik “mag niet klagen” en ik was dus niet in mijn beste humeur, op zijn zachts gezegd.

Ik fietste door het prachtige weidelandschap en zag een boerderij uit 1880. Hoe zou mijn leven er in die tijd uitgezien hebben? Was ik dan op mijn 55ste al oud en versleten? In die tijd was ik waarschijnlijk mijn hele leven al hard aan het werk geweest met iets waarin ik uitblonk. Misschien was ik wel een kruidenvrouwtje geworden (oude heks). Of ik had altijd op die boerderij gewerkt, dieren verzorgen, groente verbouwen, in ieder geval hard werken want ander zou ik geen brood op de plank hebben. En er was duidelijkheid en routine in mijn leven geweest. Ik zou daarmee een nuttig en zinvol leven hebben en me schikken naar de ongemakken van het ouder worden. Hoe anders is het de afgelopen jaren geweest. Al jaren van de ene burn-out naar de andere depressie en tussendoor “uitdaging” zoeken in banen waarbij ik buiten mijn comfortzone zat, omdat ik dat babbelen écht wel onder de knie zou krijgen. Ik heb mijn portie uitdaging wel gehad, ik wil “gewoon” nuttig in de maatschappij staan en niet in de ziektewet thuis wegkwijnen. Ik wil deel uit maken van het leven, maar als ik er deel van uitmaak put het me uit. Ik wil gezelligheid en krijg uitputting en depressie.

Dus fietste ik in-en-in verdrietig verder langs het meanderende water, langs de molen, langs het fort tot op de fietsersbrug over het kanaal. Daar stopte ik en keek naar de schepen die onder me door voeren. En ik keek naar het donkere water. Hoe zou het zijn om te verdrinken? Zou ik überhaupt kunnen verdrinken? Zou ik eenmaal in het water, na die sprong van 15-20 meter, vechten voor mijn leven en via de wildkades het kanaal weer uit kruipen? Verdrinken is een nare dood, wordt gezegd. Maar ik zie zo vaak tegen iets naars op (even bellen, even iets dit, even iets dat) en de kortste pijn is het zo snel mogelijk doen, want tijdens het uitstellen ben ik ook tot niets in staat. Dat is verdrinken ook, een kort ongemak en dan ben ik van die eindeloze lijdensweg af. Wat zou zo’n schipper doen als hij me ziet springen? Is dat net zo traumatisch zijn als een trein-spinger, maken ze dat vaker mee? Moet ik op mijn kop landen zodat ik bewusteloos ben? Wie vist mij dan op (bergt me) en wie vertelt het Jasper? Is de hypotheek dan half afgelost of geldt dat niet bij zelfdoding? En wie vertelt het mijn vader? Kan ik hem dat aandoen. Zijn alias op de dating site, na het overlijden van mijn moeder, was Leefweer en dan wil ik niet meer leven? Maar heb ik dan geleefd de afgelopen jaren. Waarom ga ik niet doen wat ik leuk vind, net als mijn vader, bridgen, reizen (voorbereiden). Hij wil nog zoveel en doet wat hij kan binnen de grenzen van zijn ouderdom en ondanks zijn blijvende verdriet.

Ik fietste van de brug af en realiseerde me dat er moed voor nodig is om zelfmoord te plegen en zoveel moed kan ik niet opbrengen, die schuld wil ik niet dragen. Daarnaast hou ik van mijn gezin en zij houden van mij. Ik kan het hun, de voorbijvarende schipper en de hulpverleners niet aan doen. Ik zal me morgen wel weer beter voelen. Bij de sauna app-te ik Jasper “Ik ben op de fiets naar de sauna. De wind waait door mij hart. Ik hou van je” en dan verdwijn ik een dag in de warmte en een boek.